ਮੱਖਣ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ : ਵਧਦੀ ਮਹਿੰਗਾਈ, ਖਬਰੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਮੱਖਣ ਹੀ ਖਾਣ ਲੱਗ ਪਏ ਤਾਂ ਹੀ ਵਧ ਗਈਆਂ ‘ਬਟਰ’ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ - ਲੋਕ ਚਰਚਾ

ਔਕਲੈਂਡ 24 ਜੁਲਾਈ (ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬਸਿਆਲਾ)- ਮੱਖਣ, ਜੋ ਕਿ ਦੁੱਧ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਖਾਣ ਵਾਲਾ ਪਦਾਰਥ ਹੈ, ਸਾਡੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਦਾ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ, ਮੱਖਣ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਇਸ ਵਾਧੇ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ, ਮੱਖਣ ਦੇ ਸਿਹਤ ਲਾਭਾਂ, ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਅਤੇ ਡਾਕਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਇਸ ਬਾਰੇ ਰਾਏ, ਅਤੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਮੱਖਣ ਦੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰਾਂਗੇ।

ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਮੱਖਣ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਕਿਉਂ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ?
ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ, ਜੋ ਕਿ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਉਤਪਾਦਕ ਅਤੇ ਨਿਰਯਾਤਕ ਹੈ, ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੱਖਣ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧੀਆਂ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ:
ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਮੰਗ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ: ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਮੱਖਣ ਦੀ ਮੰਗ ਵਧੀ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਏਸ਼ੀਆਈ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਨਿਰਯਾਤ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ’ਤੇ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਉਤਪਾਦਨ ਲਾਗਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ: ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਚਾਰੇ, ਊਰਜਾ, ਅਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਦੀਆਂ ਲਾਗਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਕਾਰਨ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਲਾਗਤ ਵਧੀ ਹੈ।
ਮੌਸਮੀ ਕਾਰਕ: ਖਾਸ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਘੱਟ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੱਖਣ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਅਤੇ ਕੀਮਤਾਂ ’ਤੇ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਮੁਦਰਾਸਫੀਤੀ: ਆਮ ਮੁਦਰਾਸਫੀਤੀ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸਮੇਤ ਮੱਖਣ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ’ਤੇ ਵੀ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁਝ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਅਤੇ ਮੌਸਮਾਂ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਕਾਰਨ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਹਤ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਵੀ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਫੋਂਟੇਰਾ ਦੇ ਸੀਈਓ ਵੱਲੋਂ ਮੱਖਣ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦਾ ਬਚਾਅ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਮੱਖਣ ਦੀਆਂ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਲਈ ਚੰਗੀ ਖਬਰ ਵਾਂਗ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਗਲੋਬਲ ਮਾਰਕੀਟ ਤੋਂ ਆ ਰਹੀ ਆਮਦਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਮੱਖਣ ਦੀਆਂ ਵਧਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਇੱਕ ਬੁਝਾਰਤ ਵਾਂਗ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸਵਾਲ ਹੈ ਜੋ ਅਕਸਰ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ: ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਲਗਭਗ ਪੰਜ ਮਿਲੀਅਨ ਡੇਅਰੀ ਗਾਵਾਂ ਹਨ, ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦ ਇੰਨੇ ਮਹਿੰਗੇ ਕਿਉਂ ਲੱਗਦੇ ਹਨ?
ਇਹ ਸਵਾਲ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ੁਬਾਨ ’ਤੇ ਮੱਖਣ ਦੀ ਕੀਮਤ ਹੈ।
ਪਿਛਲੇ 14 ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੱਖਣ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਲਗਭਗ ਦੁੱਗਣੀਆਂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। 500 ਗ੍ਰਾਮ ਮੱਖਣ ਦੀ ਔਸਤਨ ਕੀਮਤ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ 4.49 ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ ਹੁਣ 8.60 ਡਾਲਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਤੁਲਨਾ ਲਈ, ਜਨਵਰੀ 2015 ਵਿੱਚ ਉਸੇ ਮੱਖਣ ਦੀ ਕੀਮਤ 2.97 ਡਾਲਰ ਸੀ।
ਕੀ ਮੱਖਣ ਸਿਹਤ ਲਈ ਚੰਗਾ ਹੈ? WHO ਅਤੇ ਮੈਡੀਕਲ ਸਾਇੰਸ ਕੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ?
ਮੱਖਣ ਬਾਰੇ ਸਿਹਤ ਮਾਹਰਾਂ ਦੀ ਰਾਏ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ’ਤੇ ਬਦਲਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਸਨੂੰ ਕੋਲੈਸਟਰੋਲ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਇਸਦੇ ਕਈ ਫਾਇਦੇ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ।
ਲਾਭਕਾਰੀ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ: ਮੱਖਣ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ A, E, D, ਅਤੇ K2 ਵਰਗੇ ਫੈਟ-ਘੁਲਣਸ਼ੀਲ ਵਿਟਾਮਿਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਸਿਹਤ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ। ਵਿਟਾਮਿਨ 1 ਅੱਖਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਲਈ ਚੰਗਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਿਟਾਮਿਨ K2 ਹੱਡੀਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
ਊਰਜਾ ਦਾ ਸਰੋਤ: ਮੱਖਣ ਊਰਜਾ ਦਾ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਸਰੋਤ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸੰਤ੍ਰਿਪਤ ਚਰਬੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਚਿੱਟਾ ਮੱਖਣ (White Butter): ਕਈ ਮਾਹਰ ਚਿੱਟੇ ਮੱਖਣ ਨੂੰ ਪੀਲੇ ਮੱਖਣ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਥਾਈਰਾਈਡ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਜਲਣ, ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੱਡੀਆਂ ਲਈ ਲਾਭਕਾਰੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਯਾਦ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕੋਲੈਸਟਰੋਲ: ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੱਖਣ ਵਿੱਚ ਕੋਲੈਸਟਰੋਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਆਧੁਨਿਕ ਖੋਜਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖੁਰਾਕੀ ਕੋਲੈਸਟਰੋਲ ਦਾ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕੋਲੈਸਟਰੋਲ ਦੇ ਪੱਧਰਾਂ ’ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਜਿੰਨਾ ਸੋਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਓਨਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ। ਮੱਧਮ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਮੱਖਣ ਦਾ ਸੇਵਨ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ।
WHO ਦੀ ਸਲਾਹ: WHO ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸੰਤ੍ਰਿਪਤ ਚਰਬੀ ਦੇ ਸੇਵਨ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਸੰਪੂਰਨ ਖੁਰਾਕ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਸੰਤੁਲਿਤ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਮੱਖਣ ਦੀ ਛੋਟੀ ਮਾਤਰਾ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਮੱਖਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਉਂ ਕਰਦੇ ਹਨ?
ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਅਤੇ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮੱਖਣ (ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਦੇਸੀ ਮੱਖਣ ਜਾਂ ਸਫੈਦ ਮੱਖਣ) ਦਾ ਇੱਕ ਲੰਮਾ ਇਤਿਹਾਸ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ:
ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਮਹੱਤਵ: ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹੀ ਭਾਰਤੀ ਇਹ ਮੰਨਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਮੱਖਣ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤਾਕਤ ਲਈ ਚੰਗਾ ਹੈ। ਇਹ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਗਰਮੀ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮਹੱਤਵ: ਮੱਖਣ ਦਾ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂੰ "ਮਾਖਨਚੋਰ" (ਮੱਖਣ ਚੁਰਾਉਣ ਵਾਲਾ) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਇਸਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਧਾਰਮਿਕ ਰਸਮਾਂ ਅਤੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ: ਭਾਰਤੀ ਪਕਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮੱਖਣ ਦਾ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਰੋਟੀ, ਪਰਾਂਠੇ, ਦਾਲਾਂ ਜਾਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇ। ਇਹ ਖਾਣੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਸੁਆਦ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਬੂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦਨ: ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਤੋਂ ਮੱਖਣ ਤਿਆਰ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਉਪਲਬਧ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਵੀ ਯਕੀਨੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ।
ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ, ਮੱਖਣ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਈ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਹੈ। ਸਿਹਤ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ, ਮੱਖਣ ਨੂੰ ਸੰਜਮ ਨਾਲ ਖਾਣਾ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਇਹ ਘਰੇਲੂ ਅਤੇ ਚਿੱਟਾ ਮੱਖਣ ਹੋਵੇ। ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵ ਇਸਦੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਲਾਭਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।